Rút khỏi Liên hiệp Pháp

Ngay sau khi Hiệp định Genève 1954 được ký kết, lực lượng quân sự Pháp rút về phía nam vĩ tuyến 17 với tổng số lên đến 36.000 quân. Tuy đã nhìn nhận nền độc lập của Quốc gia Việt Nam, người Pháp vẫn nắm quyền ngoại giao và quốc phòng. Chính phủ của Thủ tướng Ngô Đình Diệm liền xúc tiến việc bàn giao thu hồi các cơ sở công cộng từ tay Cao ủy Pháp Paul Ely. Tháng Giêng, 1955 chính phủ nhận quyền quản lý thương cảng Sài Gòn. Cũng vào Tháng Giêng thì tướng Agostini trao quyền chỉ huy quân đội Quốc gia Việt Nam cho tướng Lê Văn Tỵ.[26] Ngày 28 Tháng Tư năm 1956 Quân Pháp hoàn toàn triệt thoái khỏi Việt Nam.[27]

Từ tháng 6 năm 1955 Ngô Đình Diệm đã yêu cầu giải thể Bộ Liên hiệp vì địa vị của Bộ này bị coi là lỗi thời khi Quốc gia Việt Nam đã giành độc lập. Sau đó chính phủ quyết định không gửi phái đoàn sang tham dự Nghị viện của Liên hiệp Pháp nữa. Đến tháng 1 năm 1956 thì Ngô Đình Diệm đòi Quân đội viễn chinh Pháp (Corps Expéditionaire) phải rút khỏi Việt Nam sau khi khám phá ra người Pháp đã ủng hộ lực lượng Bình Xuyên chống lại chính phủ. Ngoại trưởng Pháp Christian Pineau nhượng bộ và lực lượng Pháp hoàn toàn triệt thoái khỏi Việt Nam vào Tháng Tư năm 1956[13].

Tính đến năm 1960 thì 55 quốc gia công nhận chính phủ Việt Nam Cộng hòa[28].

Chính sách đối ngoại

Chính sách đối ngoại không phải là mối bận tâm thường trực của Tổng thống Ngô Đình Diệm do ông phải dành nhiều công sức xử lý các vấn đề đối nội như củng cố chế độ, tái định cư cho dân tỵ nạn miền Bắc, khôi phục kinh tế, trấn áp các giáo phái, duy trì an ninh và chống cộng sản... Có những giai đoạn vấn đề đối ngoại được quan tâm mạnh mẽ xen lẫn với những thời điểm đối ngoại hoàn toàn bị lơ là. Điều này phụ thuộc vào nhu cầu giải quyết các vấn đề nội bộ của Việt Nam Cộng hòa. Ông và nội các của ông không có chính sách đối ngoại chuyên nghiệp. Diệm đánh giá thấp vai trò của ngoại giao đối với sự nghiệp của ông. Ông nắm bắt tốt các sự kiện trên thế giới nhưng không đánh giá đúng tầm quan trọng của chúng. Ông thờ ơ với việc các cường quốc nghĩ gì về Việt Nam Cộng hòa nhưng lại phản ứng mạnh với bình luận từ các nước khác và liên tục thăm dò để tìm ý nghĩa của các phát ngôn thường lệ nhất. Ông còn có khuynh hướng để các thành kiến và cảm xúc cá nhân xen vào quan hệ giữa Việt Nam Cộng hòa và các nước khác. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến quan hệ với Campuchia và do Diệm khinh thường Norodom Sihanouk và mở rộng quan hệ với Indonesia (cho đến khi Đệ Nhị Việt Nam Cộng hòa 1967-1975 thành lập). Các vấn đề được Việt Nam Cộng hòa đặc biệt quan tâm là hệ quả các Hiệp định Genève, 1954, sự rút lui của người Pháp, sự công nhận quốc tế, quan hệ với Mỹ và Campuchia. Trong mối quan hệ với Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Việt Nam Cộng hòa rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan. Việt Nam Cộng hòa có những chính sách để giải quyết từng vấn đề ngoại giao đơn lẻ nhưng lại không có chính sách toàn diện định hướng cho nền ngoại giao Việt Nam Cộng hòa.[29]

Việt Nam Cộng hòa đã nỗ lực xây dựng một cơ quan đối ngoại chuyên nghiệp và hiệu quả nhưng không thành công. Diệm và các ngoại trưởng Trần Văn Đỗ, Vũ Văn Mẫu đều không có tài ngoại giao. Việc tuyển dụng nhân sự làm việc tại Bộ ngoại giao gặp tình trạng con ông cháu cha. Các nhân viên ngoại giao tại nước ngoài không được đào tạo bài bản. Ngô Đình Diệm cố gắng đưa những người có năng lực làm đại sứ tại các nước quan trọng nhất nhưng về cơ bản lựa chọn của ông mang nặng cảm tính. Việc bổ nhiệm đại sứ ở những nước khác chỉ là cách gạt bỏ những người không được ưa thích. Vì vậy đại sứ quán Việt Nam Cộng hòa tại các nước trên thế giới đầy những chính trị gia, công chức, sĩ quan bị thất sủng. Mỗi người thực hiện nhiệm vụ theo cách riêng của mình với hướng dẫn chung chung từ Ngô Đình Diệm và Bộ ngoại giao. Chính vì thế Việt Nam Cộng hòa không thể nào thực hiện được một chính sách ngoại giao chuyên nghiệp để theo đuổi một chính sách quốc gia được tính toán kỹ lưỡng dù các nhà ngoại giao của chế độ này thật sự có năng lực. Đến cuối những năm 1960, cơ quan ngoại giao Việt Nam Cộng hòa vẫn vụng về và thiếu hiệu quả.[29]